Bồ ngót

Tên Trung Quốc: 马尼菜( mã ni thái)
Tên khoa học: Sauropus androgynus (L) Merr.
Họ: Thầu dầu (Euphorbiaceae).
Tên khác: Bồ ngót – Bù ngót – Hắc diện thần (Trung Quốc).
Bộ phận dùng: Lá của cây rau ngót. (Folium Sauropi).

Tác Dụng: vị ngọt, có công năng thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu, tăng tiết nước bọt, hoạt huyết, hóa ứ, bổ huyết, cầm máu, nhuận tràng, sát khuẩn, tiêu viêm, sinh cơ. Rau ngót là thang thuốc vừa chữa bệnh vừa bồi bổ, vừa nâng đỡ chính khí vừa trừ tà khí, tăng sức đề kháng của cơ thể

Mô tả cây: có 2 loại rau ngót, rau ngót đỏ và xanh. Rau ngót đỏ thường mọc hoang. Còn rau ngót xanh được trồng và mọc hoang khắp nới thường được dùng trong việc ăn uống. Cây nhỏ, cao tới 1,5 – 2m, thân nhẵn, nhiều cành, mọc thẳng – Vỏ thân xanh, lục, rồi nâu nhạt. Lá mọc so le, dài 4 – 5cm, cuống ngắn có 2 lá kèm nhỏ. Phiến lá nguyên hình trứng dài hoặc bầu dục, mép nguyên. Hoa đực mọc ở kẽ lá thành xim đơn ở phía dưới, hoa cái ở trên. Quả nang hình cầu, hạt có vân nhỏ. Rau ngót có ở nhiều nơi trong nước ta. Có thể mọc hoang hay trồng ở quanh bờ ao.

Thu hái chế biến: Hái lá tươi dùng ngay. Thường hay chọn những cây trẻ 2 tuổi trở lên để làm thuốc.

Thành phần hóa học: Mới biết rau ngót chứa 5,3p100 protid hay còn gọi là (protein) chất dinh dưỡng chất cần thiết nhất trong cơ thể, có chứa chất Glucid là hợp chất hữu cơ mang năng lượng, nó là sản phẩm của quá trình quang hợp: cây xanh nhờ diệp lục đã biến CO2 và H2O thành glucid dưới ánh sáng của mặt trời: có tác dụng cung cấp năng lượng cho hoạt động sống,

• Vitamin C trong cơ thể là yếu tố cần thiết để chữa lành vết thương và cải thiện chức năng não.
• Có calci là một loại khoáng chất có ít giúp cho xương và răng vững chắc, Và có công dụng duy trì huyết áp và nhip tim.
• Phospho là một loại khoáng chất rất cần thiết cho xương. Ngoài ra nó còn có tác dụng duy trì độ dẻo dai của võng mạc, tốt cho mắt.
• Acid amin là một nhóm các chất dinh dưỡng không thể thiếu giúp ít cho cơ thể con người.
• Lysin: là một loại axit amin thiết yếu cần có trong bữa ăn hằng ngày. Nó giúp tăng cường hấp thụ và duy trì canxi, ngăn cản sự bài tiết khoáng chất này ra ngoài cơ thể. Vì vậy, lysine có tác dụng tăng trưởng chiều cao, ngăn ngừa bệnh loãng xương.
• Methionin: Là acid amin cần thiết có chứa lưu huỳnh, có tính năng hướng mỡ , methyl- hóa, sulfu- hóa, chống thiếu máu, chống nhiễm độc. Dùng trong viêm gan do nhiễm độc thuốc các chứng thiếu máu thứ phát, ban xuất huyết
• Tryptophan là một loại axit amin mà cơ thể không tự tạo ra được nên phải cần cung cấp từ nguồn thực phẩm bên ngoài. Nó có tác dụng làm êm dịu thần kinh, giúp cho giấc ngủ tốt hơn.
• Phenylanalin là một axít amin có chức năng bồi bổ não, tăng cường trí nhớ, và tác động trực tiếp đến mọi hoạt động của não bộ. Ngoài ra, nó có thể làm tăng lượng chất dẫn truyền xung động thần kinh, và tăng tỷ lệ hấp thụ tia UV từ ánh sáng mặt trời, giúp tạo ra vitamin D nuôi dưỡng làn da. Và hạn chế cảm giác đói, rất có ích trong quá trình giảm mỡ.
• Treonin là 1 trong 8 loại axi amin mà cơ thể không tự tổng hợp được là chất có ích cho cơ thể.
• Valin cũng là 1 loại axi amin tốt cho cơ thể.nó không được sử lý trong gan mà hấp thu trực tiếp vào cơ bắp.
• Leucin là chất có trách nhiệm trong việc điều chỉnh đường trong máu,tăng trưởng và sửa chữa các mô ở da, xương. Nó giúp chữa vết thương, điều chỉnh sưc lực và giúp trong việc bảo viêc cơ bấp
• Isoleucin Đóng vai trò sống còn trong quá trình phục hồi sức khỏe sau thời gian luyện tập thể dục thể thao. Đồng thời giúp điều tiết lượng đường đường trong máu.

Công dụng:

Thường dùng lấy lá nấu canh. Dùng lá chữa sót nhau và đánh tưa lưỡi trẻ sơ sinh Chữa sót nhau: Lấy 400g lá tươi rửa sạch, giã nát, thêm nước đun sôi để nguội vào, vắt lấy 100ml, chia làm 2 lần mà uống. Mỗi lần uống cách nhau 10 phút (có người chỉ giã nhỏ đắp vào gan bàn chân). Chữa tưa lưỡi: Lấy 10g lá tươi, rửa sạch, giã nhỏ vắt lấy nước, thấm vào gạc mềm, sạch đánh trên lưỡi (tưa trắng), lợi, vòm miệng trẻ em. Đánh nhẹ cho tới khi hết tưa trắng.

Kinh nghiệm nhân gian:

Nấu canh bồ ngót cho trẻ con ăn thường có thể ngừa sốt xuất huyết.
Có tác dụng thanh nhiệt tiêu độc giúp ngăn ngừa và điều trị ban sởi ở trẻ em.

Trường hợp nên tránh:

Không nên ăn rau bồ ngót sống hoặc xay rau ngót lấy nước uống giảm cân nhiều sẻ gây ra chứng nghẽn phổi như trường hợp mốt số người dân Đài Loan từng bị. ( người ta cho rằng nguyên nhân là do chất papaverin alkoloit gây ra).