THỂ TRẠNG MẠCH ( Nhận dạng 28 bộ mạch )
- Bộ nào thấy chạy làm sao? Đặt tay xem thấy mạch nào nghiệm ra.
- Mạch Phù chạy nổi trong da – Nhẹ tay đã thấy hình ra lá hành
- Trầm thì ấn sát đã đành – Ấn nặng tay xuống càng rành rõ thêm
- Mạch Trì vừa chậm vừa êm – Mỗi hơi thở thấy dưới trên ba lần
- Sác nhanh hơn trì bội phần – Trì ba sác sáu có lần còn hơn
- Hoạt đi ruồn chạy ruột trơn – Hình như chuỗi hạt qua luôn rõ ràng
- Sắc dít cờn cợt gằng sang – Như dao cạo vỏ tre ngang khó lòng
- Đại phù to quá mạch Hồng – Nhưng khi ấn mạnh lại không lực gì
- Hoản đi hòa hoản tựa trì – Hoản đi bốn chuyến Trì thì ba thôi
- Hồng như nước lục cuốn trôi – Bên tay cuồn cuộn cuốn lôi sống lùa
- Thật thì đầy đặc đong đưa – Nhẹ tay hay nặng cũng khua dạt dào
- Huyền giăng cung thẳng dây sao – Nhẹ tay hay nặng khác nào dây cung
- Khẩn quay quăn quắn lạ lùng – Đầu dây uyển chuyển sợi chùng xở ra
- Tràng dài quá bộ vị là – Khắp quan thốn xích cả ba đều dài
- Khâu hai đầu có cả hai – Rỗng như rau muống có ngoài không trong
- Mạch vi nhỏ xíu khó thông – Hình như tơ nhện lúc không lúc về
- Li ti phảng phất khôn chê – Lơ thơ đoài đoạn như tơ về mồng
- Tế đều nhỏ xíu như không – Lớn hơn vi chút lại không thấp thường
- Nhu mềm yếu ớt lạ dường – Nhẹ tay còn có nặng dường như không
- Nhược càng yếu đuối lông bông – Nặng còn hơi thấy nhẹ không thấy gì
- Hư tuy rộng lớn thần kỳ – Nhẹ tay thấy lớn nặng thì biến đâu
- Cách như mặt trống da trâu – Nhẹ tay hay nặng mạch hầu thẳng băng
- Động thì hạt đậu phải chăng – Lắc lư nguyên chổ lằng nhằng trước sau
- Tán tan tản mác cũng rầu – Lúc không lúc có chạm đầu ngón tay
- Phục chìm sát cốt mới hay – Âm dương bí tắt mạch này cũng nguy
- Tuyệt như tuyệt mất còn chi – Day tay nặng nhẹ không chi nào còn
- Đoản thì ngắn ngủi cỏn con – Thốn chưa khắp thốn xích còn được bao
- Xúc gằn lui tới lao xao – Chợt nhanh chợt chậm gắt gao lạ lùng
- Kết thì nghẽn khó đi thông – Tự nhiên ngừng lại, lại không được bền
- Đại (đổi) đi dít mỏng nhu mềm – 1, 2, 3, 4 nghỉ êm một lần
Trích trong ( Chẩn mạch pháp Hạnh Lâm Đường)